نشت مبرد در سردخانه و انبار و راهکار استفاده از نشت یاب
به دلیل این که فشار وارد بر مواد مبرد، همواره بیش از فشار اتمسفر است، هرگونه نشتی باعث خروج مایع مبرد از مدار خواهد گردید. اگر مبرد از نوع هالوکربن (ترکیب هالوژن با کربن) باشد، قابلیت انحلال بیشتری در روغنها دارد و همراه با روغن به خارج نشت میکند. برای کشف بهتر و مستقیم میتوان از "نشتیاب هالید" یا لامپ هالید استفاده کرد. این دستگاه دارای یک شعله پخشکن پروپان یا استیلن بر روی سیلندر است. شعله پخشکن، دارای شیشه پنجرهای است که از درون آن میتوانید شعله را مشاهده کنید. هوا برای ایجاد شعله از طریق لوله به قسمت سرشعله کشیده میشود که برای آزمایش کردن قسمتهای مختلف، سرلوله را در محل مشکوک به نشتی نگاه میداریم و تغییرات رنگ شعله را بررسی میکنیم. هرنوع نشتی، باعث تغییر رنگ شعله از آبی کم رنگ به سبز روشن، زرد، قرمز کبود و ... . بسته به نوع مبرد به کار رفته، میشود. از آنجا که ترکیبات هالوکربن سنگینتر از هوا هستند بهتر است امکان حضور آنها را در قسمتهای زیرین اتصالات مورد آزمایش قرار داد.
روش دیگر، استفاده از نشتیابهای الکترونیکی است. این دستگاهها بر اساس اختلاف مقاومت الکتریکی هوا به دنبال اختلاط آن با هالوکربنها کار میکند. این نشت یابها بسیار حساس هستند به نحوی که نشتی برابر با 15 گرم ماده مبرد در طول یک سال را تشخیص میدهند.
این نشت یابها شکلهای گوناگونی دارند و انواع تفنگی آن رایجتر از بقیه هستند. به دنبال تشخیص نشتی، دستگاه با صدای آژیر یا صدای مشابه آن اعلام خطر میکند. نکته مهم به هنگام استفاده از نشتیابها، آن است که دستگاه باید به آهستگی بدون تماس با کوران یا جریان هوا، در قسمت زیرین اتصالات قرار بگیرد.
نشتی آمونیاک به لحاظ ایجاد شرایط قلیایی و همین طور اشتعال زایی، بسیار خطرناکتر از ترکیبات هالوکربن است. مهمترین مزیت آمونیاک امکان تشخیص نشتی به کمک شامه انسان به دلیل بوی نامطبوع آن است. در عمل میتوان در غلظتهای کم (که بوی آمونیاک نشت شده محسوس نیست) از شمعهای سولفور در اطراف اتصالات استفاده نمود. وجود آمونیاک در چنین حالاتی با دود سفید مشخص میگردد. در شرایطی که غلظت این گاز در هوا پایینتر از آستانه بویایی باشد خطر اشتعال وجود نخواهد داشت.
از آنجا که در میان مبردهای مختلف، آمونیاک مادهای سمی و خطرناک به حساب میآید، بهتر است دربارهی خطرات آن برای نیروی انسانی و همین طور مواد غذایی در شرایط نشت مبرد به خارج از سیستم، بیشتر بدانیم.
برای جستجوی هر نوع نشتی، در صورتی که دسترسی به دستگاههای ذکر شده نباشد میتوان به سادگی از کف صابون استفاده نمود و با آغشته کردن اتصالات به کمک یک برس، نشتیهای عمده را تشخیص داد. البته برای تشخیص نشت با مقادیر کم، این روش موفق نخواهد بود.
صدمات ناشی از نشت گاز آمونیاک بر روی محصولات
نشت گاز آمونیاک از لولههای سردخانههایی که با آمونیاک کار میکنند سبب وارد آمدن خسارت به مواد داخل سردخانه میشود. خسارت جزئی، به صورت تغییر رنگ پوست به شکل لکههای سبز مایل به سیاه یا قهوهای دیده میشود. در مورد سیب و گلابی، بافتهای اطراف منافذ یا عدسکهای روی پوست، تغییر رنگ میدهد.
آسیب شدید، به صورت تغییر رنگ موضعی بافتهای داخلی محصول پدیدار میگردد به طوری که سبب میگردد محصول قابل عرضه به بازار نباشد. حتی یک ساعت تماس با آمونیاک در غلظت 0.8 درصد باعث بروز صدمات شدید بر روی سیب، گلابی، هلو و پیاز میگردد. هلو، حساسیت خاصی نسبت به این گاز دارد. تماس 6 ساعتهی آن با غلظت 0.02 درصد آمونیاک نیز خساراتی هر چند جزئی را به دنبال خواهد داشت.
در سردخانههایی که از سیستم آمونیاکی استفاده میکنند، کنترل روزانه حضور گاز آمونیاک در داخل سردخانه، ضروری به نظر میرسد. راحتترین کار استفاده از حس بویایی است. تماس محصول در مدت زمانهای طولانی، حتی با میزان خیلی کم آمونیاک به طوری که فقط از طریق بویایی حس شود، موجب خسارات قابل توجهی خواهد شد. در شرایط نشت گاز آمونیاک به داخل محیط سردخانه، موثرترین کار، تهویه کامل هوای انبار است.