خصوصیات ساختمانی سردخانه (اسکلت، تعداد طبقات، ارتفاع، کف)

بخش های مختلف ساختمان سردخانه مواد غذایی را اسکلت سردخانه، دیوار سردخانه، کف و سقف تشکیل می دهد. اسکلت سردخانه یا می تواند به صورت فلزی یا بتن آرمه و یا اسکلت های پیش ساخته (برای برپا شدن به زمان کوتاهتری نیاز دارد و هزینه آن ها به طور نسبی کمتر می باشد) باشد . هر کدام از این سازه ها شرایط ، زمان و هزینه های ساخت خود را دارند و روش های پیاده سازی ، استقرار و ساخت آنها با یگدیگر متفاوت هستند .

تعداد طبقات و ارتفاع سردخانه

سردخانه ها را بر اساس نوع ساخت به ساختمان های یک طبقه و یا چند طبقه تقسیم می نمایند.

 مزیت احداث ساختمان های یک طبقه:

 کم هزینه تر بودن طرح و امکان استفاده از روش های مکانیزه  جابه جایی محصول در این نوع ساختما ن ها می باشد، به راحتی می توان یک سردخانه یک طبقه را با توجه به نیاز های ویژه انبار و تجهیزات آماده سازی و جا بجایی طراحی نمود، از ان جا که لازم نیست ساختمان های یک طبقه مانند ساختمان های چند طبقه وزن محصولات نگهداری شده در طبقات بالا را تحمل کنند، در نتیجه می توان در هنگام ساخت، وزن دیوارها وسقف ساختمان ها را سبک تر در نظر گرفت، لذا هزینه فوندانسیون و پیکره ساختمان کمتر است.

عیب اصلی سردخانه های یک طبقه:

 اشتغال مساحت زیاد زمین و نیز نسبت بزرگ سطح به حجم آن ها می باشد.

 معمولا مزیت های سردخانه های یک طبقه نسبت به معایب موجود در این سردخانه ها بیشتر است.

ارتفاع سردخانه های یک طبقه ای که برای نگهداری میوه ها و سبزی ها استفاده می شود، زیاد است ارتفاع اتاق این سردخانه ها با ظرفیت 300 تا 350 تن ممکن است بین 6 تا 7 متر باشد.

سردخانه های چند طبقه

چنانچه قصد احداث سردخانه در اماکن شهری و بندرگاه های گران قیمت وجود داشته باشد باید در بررسی ها به قیمت زمین اهمیت خاصی داد، مسئله گرانی زمین باعث احداث ساختمان های چند طبقه می شود. در این ساختمان ها می توان از جرثقیل های قرار گرفته در بیرون، تا کف طبقات پایین استفاده نمود.

چون تراکم و شلوغی فضاهای مربوط به جابجایی محصول در آن ها وجود دارد، معمولا این ساختمان ها ارتفاعی بیشتر از دو طبقه ندارند. مناسب ترین نوع انبار ها نوع مکعبی شکل آن ها است چون کمترین نسبت سطح به حجم را دارند.

ارتفاع سردخانه برای محصولات منجمد حتی می تواند بیشتر نیز باشد.در سردخانه های چند طبقه، ارتفاع اتاق ها 3تا 5 متر است.

ارتفاع اتاق سردخانه های دارای اتمسفر کنترل شده و سردخانه های نگهداری گوشت نیز مانند سردخانه های چند طبقه است.

کف سردخانه

فشار اعمال شده از یک سردخانه به سطح زمین حدود 5500 تا 8000 کیلوگرم به ازای هر متر مربع می باشد.این فشار شامل فشار های استاتیک مربوط به کالا و ساختمان و فشارهایی که از طریق تجهیزات جابجایی به سطح زمین منتقل می شود می باشد.(بررسی جزء به جزء این فشارها به طور جداگانه برای هر پروژه از اهمیت خاصی برخوردار است). در صورتیکه کف سردخانه بر روی سطح زمین قرار داده شود، پس از خاک برداری لازم، شن درشت یا مخلوط شن و ماسه به عمق 30 سانتی متر ریخته می شود و پس از آن لایه هایی به ترتیب زیر قرار داده می شود :

1- یک لایه بتن به ضخامت 5 تا 10 سانتی متر که ضخامت 10 سانتی متر ترجیح داده می شود.
2- عایق رطوبتی، که باید در مقابل آب کاملا نفوذ ناپذیر باشد. ضمن اینکه انعطاف پذیری و شکل پذیری را نیز دارا باشد (عایق رطوبتی غالبا قیر اندود است) .
3- عایق حرارتی، با توجه به اهمیت این لایه، عموما دو لایه عایق حرارتی مورد استفاده قرار می گیرد، لایه ها باید به شکلی روی هم قرار گیرند که درز آن ها روی هم نباشد و شکافی بین عایق های حرارتی مشاهده نگردد. عایق حرارتی مورد استفاده می تواند چوب پنبه، پشم شیشه، پلی استایرن و یا پلی اورتان باشد.
4- مجددا بر روی عایق حرارتی از یک لایه بتن به ضخامت 10 سانتی متر استفاده می شود.
5- پس از لایه بتن مجددا از یک لایه نازک (5سانتی متر) بتن استفاده می شود. اما این لایه به صورتی ایجاد می شود که سطح آن صاف نباشد تا به این ترتیب از لغزندگی سطح آن جلوگیری گردد.

معمول ترین پوشش مورد استفاده برای کف سردخانه یک لایه بتونی به ضخامت 15 سانتی متر است. برای کف سردخانه می توان از سرامیک و یا صفحات استیل نیز استفاده نمود (بخصوص برای سردخانه های کوچک)، برای اطمینان از عدم نفوذ پذیری، صفحات استیل را به هم جوش می دهند.

Forst heave

در سردخانه های زیر صفر که مستقیما روی زمین ساخته می شوند، امکان یخ زدگی آب های زیر زمینی وجود دارد، یخ زدگی آب های زیرزمینی باعث ایجاد پدیده ای تحت عنوان (Forst heave) می شود. در این پدیده تشکیل یخ باعث برآمدگی یا بلندشدگی کف ساختمان می شود و در نهایت می تواند باعث تخریب کامل سردخانه و سازه ساختمان گردد.

معمولا از دو روش برای جلوگیری از ایجاد برامدگی در کف سردخانه استفاده می شود

1- گرم نمودن داخل فونداسیون از طریق ایجاد جریان الکتریکی ولتاژ پایین و یا سیرکولاسیون یک مایع گرم در میان یک شبکه لوله ای می باشد، گلیکول مورد استفاده برای این منظور را میتوان در یک مبدل حرارتی و با استفاده از گاز خروجی تبخیر کننده گرم نمود.
2- ایجاد فضای خالی در زیر انبار به عنوان عایق اضافی می باشد، معمولا در این حالت باید کف سردخانه در سطحی قرار گیرد که این ارتفاع اضافی باعث ایجاد یک فضای بزرگ و خالی در زیر عایق شود ضمن اینکه سهولت در بارگیری و تخلیه محصول هم حاصل شود در این حالت کف سالن سردخانه باید به میزان 1.3-1.1 متر بالاتر از کف محوطه کارخانه باشد.برای سردخانه های زیر صفر از عایق حرارتی به ضخامت 4 تا 8 اینچ استفاده می شود، در صورتی که در مورد سردخانه های بالای صفر کاربرد عایق حرارتی ضرورتی ندارد.

 باید از نصب کفشور در کف اتاق های سردخانه اجتناب شود و در صورت ضرورت نصب کفشور، دهانه خروجی آن در کف باید درپوش داشته باشد و نحوه لوله گذاری چنان باشد تا از یخ زدگی و ورود جانوران موذی به داخل سردخانه جلوگیری شود، عایق حرارتی به کار رفته در کف علاوه بر مقاومت حرارتی باید دارای مقاومت مکانیکی نیز باشد.