عوامل موثردرکیفیت سیب نگهداری شده در سردخانه های بالای صفر
سیب یکی از قدیمی ترین میوه هایی است که از دیرباز مورد استفاده بشر قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد موطن اصلی درخت سیب در منطقه جنوبی قفقاز و آسیای صغیر بوده و این درخت اولین بار در کشورهای ایران، مصر، یونان پرورش می یافته است. درخت سیب از گونه های مختلف جنس MALUS از خانواده ROSACEAE می باشد. در حال حاضر ارقام متنوعی در ایران بالغ بر 3 میلیون تن در سال تولید می شود که بیشترین سطح زیرکشت به ارقام دیررس و قابل نگهداری در سردخانه اختصاص یافته است که مهم ترین آن عبارتند از زنوز مرند، عباسی، شمیرانی، گلدن دلیشس، رد دلیشس، گرانی اسمیت، جاناتان، گالیا، شفیع آقادی و گلاب کهنز. در ایران دو رقم گلدن دلیشس و رد دلیشس، سهم زیادی از سیب های تولید شده را به خود اختصاص می دهد؛ به تبع آن در سردخانه های بالای صفر نیز ضریب اشغال این دو رقم بسیار بالا بوده و سایر ارقام سهم بسیار ناچیزی دارند.، به دلیل برداشت انبوه سیب در ماه های شهریور و مهر، لازم است سیب های جمع آوری شده به سرعت به سردخانه های بالای صفر کشور منتقل شود. جهت حفظ کیفیت مناسب و عرضه تدریجی آن به بازار مصرف لازم است شرایط استاندارد نگهداری سیب در سردخانه در طول مدت نگهداری رعایت گردد.
بطور کلی در سردخانه های بالای صفر 5 عامل در حفظ کیفیت نگهداری میوه موثر است که عبارتند از دما، رطوبت، چیدمان مناسب، تهویه هوا ، ضدعفونی.
کنترل بهینه این عوامل در فرایند انبارداری سردخانه های بالای صفر امکانپذیر بوده و جزء اصلی وظایف سردخانه داری است.
اما رعایت این 5 عامل در بهینه ترین شرایط، می تواند کیفیت سیب برداشت شده را که تحت شرایط مناسب به سردخانه ها منتقل شده اند، حفظ کند.
هدف از نگهداري سيب در سردخانه با حفظ دمای کم و رطوبت بالا مطابق با استاندارهای نگهداری عبارتند از:
1- کاهش تنفس و ساير فعاليتهاي حياتي ميوه
2- کاهش فعاليت باكتريها , قارچها ( شامل كپكها و مخمرها ) و جلوگيري از فساد ميوه
3- جلوگيري از تغييرات سريع كيفي ميوه از قبيل : تغيير رنگ، رسيدگي بيش از حد و آردي و نرم شدن ميوه
4- كاهش تبخير شديد و حفظ طراوت ميوه به کمک نگهداري در رطوبت نسبي بالا
5- افزایش عمر نگهداری سیب به کمک خارج نمودن يا بي اثر كردن گازهاي فرار ناشي از فعاليت حياتي سيب
جهت اطلاعات بیشتر می توانید شرایط نگهداری سیب را در استاندارد شماره 946 (آئين كار نگهداري سيب در سردخانه) و همینطور استاندارد نگهداری میوه ها و سبزی ها شماره 830 بخوانید.
بطور کلی در آخرین ویرایش استاندارد شماره 830 ، شرایط نگهداری سیب قرمز و زرد مطابق با جدول ذیل نشان داده شده است:
اما همانطور که پیشتر بیان شد، رعایت شرایط استاندارد نگهداری یا همان 5 عامل دما، رطوبت، چیدمان مناسب، تهویه هوا و ضدعفونی، فقط می تواند در بهینه ترین شرایط کیفیت اولیه سیب انتقالی به سردخانه های بالای صفر کشور را حفظ کند. عوامل مهم دیگری وجود دارند که کنترل آن در اختیار سردخانه ها نبوده اما در کیفیت نهایی سیب هنگام خروج از سردخانه ها و عرضه به بازار مصرف نقش موثری دارند که عبارتند از:
کیفیت اولیه سیب، درجه بندی سیب، بسته بندی مناسب، شرایط مناسب حمل و نقل
به تدریج در پست های بعدی، به هرکدام از این عوامل موثر در نگهداری سیب در سردخانه های بالای صفر اعم از عوامل تحت کنترل و غیرقابل کنترل خواهیم پرداخت.