خصوصیات دیوار، سقف، در و پنجره در ساختمان سردخانه

دیوار سردخانه

 دیوارهای سردخانه بعد از دیوار بتنی یا آجری از بیرون (محیط خارجی سردخانه) به داخل، شامل:
1- لایه سیمانی، 2- عایق رطوبتی (مثل مواد پلاستیکی یا گونی قیر اندود)، 3- عایق حرارتی که همانند کف سردخانه به صورت دو لایه ای استفاده می شود، 4- لایه سیمانی یا گچ (پلاستر) و یا صفحات گالوانیزه، فولاد ضد زنگ، ورقهای آلومنیومی و یا غیره می باشد.
 

رنگ کردن سطحح داخلی دیوارهای گچی به هیچ وجه توصیه نمی شود چون رنگ از روی این دیوارها به سرعت کنده خواهد شد.

در سردخانه های بالای صفر مقدار ضخامت عایق حرارتی باد 4 اینچ و در سردخانه های زیر صفر 4 تا 8 اینچ باشد.

عایق رطوبت در مورد سردخانه ها حتما باید استفاده شود در صورتیکه استفاده نشود بخار داخل دیواره نفوذ کرده و در آنجا چون درجه حرارت پایین است، کندانس می شود و یا یخ می زند و باعث خیس شدن داخل دیوار و یا ایجاد شکم بر روی دیوار می شود که باعث از بین رفتن خصوصیات عایق می گردد.

دیوارهای فرعی یا داخلی سردخانه

این دیوارها برای جداکردن اتاق ها و سالن های مختلف سردخانه به کار می رود و به ترتیب زیر ساخته می شود: معمولا ستون های چوبی به ابعاد 5*10 سانتی متر در فواصل 40 تا 50 سانتی متر نصب و به وسیله بست و پیچ های مخصوص از بالا به سقف و از پایین به کف متصل می شوند و سپس قطعات عایق به این ستون ها متصل شده و بعد روی عایق ها از دو طرف با لایه سیمان پوشیده می شود، به منظور جلوگیری از نفوذ هوا و رطوبت ، روی سیمان را می توان با نوعی صمغ گیاهی پوشاند.

سقف سردخانه

سقف سردخانه از بالا به پایین شامل :
1- پوشش سقف (تخت یا شیبدار)
2- عایق رطوبتی
3- عایق حرارتی دو لایه ای و یک لایه اختیاری در صورت لزوم می باشد

ضخامت عایق سقف برای سالن های زیر صفر و بالای صفر به ترتیب 10-6 اینچ و 6-4 اینچ می باشد.

در صورتیکه سردخانه دارای سقف کاذب باشد، تهویه هوایی که در فضای سقف کاذب قرار دارد، بسیار ضروری می باشد، زیرا در غیر این صورت بخار آب میتواند در این قسمت کندانس شود.

درب سردخانه

درب سردخانه باید با حجم آن، نوع کالایی که نگهداری می شود و روش حمل ونقل متناسب باشد، برای رفت و آمد لیفتراک، اندازه ای در حدود 2.5 در 1.6 متر تعیین شده است. درب سردخانه ها معمولا از جنس ساندویچ استیل می باشد که در آن ها دو طرف استیل و در وسط مواد عایقی به ضخامت عایق دیوار قرار دارد، معمول ترین عایق مورد استفاده برای درب های سردخانه، پلی اورتان می باشد. درب ها معمولا به صورت کشویی باز و بسته می شوند. ورود هوا ازبیرون باعث افزایش رطوبت و گرما در سردخانه می شود، این رطوبت به صورت برفک بر روی سطوح سرد تجمع یافته و نهایتا تمامی سطح تبخیر کننده را می پوشاند، جهت پایداری درجه حرارت در سردخانه و کاهش تناوب برفک زایی باید از تبادل زیاد هوا جلوگیری شود.

از اتاقک های کوچک هوا می توان جهت جلوگیری از حرکت آزادانه هوا به داخل و خارج انبار استفاده نمود، البته اغلب استفاده از این اتاقک های هوا بین احداث کنندگان سردخانه ها چندان رایج نمی باشد. در این اتاقک ها اغلب اجازه تحرک کاملا آسان به هوا داده نمی شود، با این حال ممکن است با شرایطی مواجه شد که هر دو درب اتاقک حبس هوا باز بمانند، در این صورت از اتاق هوا در جهت مورد نظر به نحو مفیدی استفاده نشده و فقط با تخصیص فضا به این امر، مکان پر ارزشی اشغال شده است.

 پرده هوایی که در کنار درب ها و از بالا به پایین دمیده می شود، می تواند هنگام باز بودن درب ها، در کاهش تبادل هوا موثر باشد . پرده ای هوا هنگام باز بودن درب ها در فاصله زمانی کوتاه تاثیر زیادی در جلوگیری از ورود هوای گرم به داخل سردخانه دارند.

 در سردخانه های بزرگ از درب هایی استفاده می شود که با نیروی الکتریکی کار می کنند که معمولا این درب ها را می توان از طریق سنسور های یک وسیله اتوماتیک با کلید های نصب شده در کنار قسمت های بیرونی و داخلی مسیر درب ها به سرعت باز و بسته نمود.

در کنار درب های ورودی سردخانه می توان از پرده های داخلی ساخته شده از نوارهای باریک که به صورت لبه لبه روی یکدیگر قرار می گیرند استفاده نمود به این ترتیب با استفاده از این پرده ها بدون اینکه مانع بزرگی در حمل و نقل محصولات ایجاد شود می توان تبادل هوا را به صورت قابل ملاحضه ای کاهش داد. در صورتیکه از این پرده و پرده هوا به صورت همزمان استفاده شود حتی در صورت باز بودن درب اصلی بیرونی، خروج هوا نباید چندان مشخص باشد.

پنجره های سردخانه

درز پنجره ها عامل نفوذ هوای گرم به داخل سردخانه می باشد (تلفات جابجایی) لذا حتی الامکان از به کار بردن پنجره باید جلوگیری گردد و یا حداقل در طراحی آن ها از نوع بدون درز استفاده شود ضمن این که بیشترین تلفات برودتی (از طریق هدایت گرما به داخل) از طریق پنجره ها است .

 در موقع طراحی ساختمان باید سعی شود از به کار بردن پنجره برای روشنایی صرف نظر کرده و به جای آن از چراغ های مهتابی (فلورسنت) که دارای نور زیاد ولی انرژی حرارتی کمتر هستند استفاده شود.

 در صورت به کار بردن پنجره به دلایل اجباری باید سعی شود که  ازپنجره هایی با شیشه دو جداره و حتی سه جداره استفاده شود که دربرابر انتقال حرارت دارای مقاومت زیادی هستند، وجود پنچره علاوه بر تلفات جابجایی (از طریق درزها) و هدایتی، باعث ورود گرمای زیادی از طریق ورود تشعشع آفتاب از راه پنجره ها به داخل سردخانه نیز می شود.

منبع: کتاب اصول طراحی کارخانجات صنایع غذایی، تالیف: دکتر امیر فرخ مظاهری و دکتر نسرین موید نیا