شاخص های بلوغ و کیفیت مناسب سیب از برداشت تا سردخانه

 سالیانه بالغ بر 3 میلیون تن ارقام مختلف سیب در کشور تولید می شود که به یکباره امکان ورود به بازار مصرف و عرضه مستقیم را ندارند؛ لذا لازمست سیب های تولیدی در زمان مناسب با کیفیت مناسب برداشت شده، به سردخانه های بالای صفر کشور منتقل شده و به تدریج و در زمان مناسب به بازار مصرف عرضه گردد. بطور کلی هر میوه ای جهت برداشت، نگهداری در سردخانه و عرضه بهنگام در بازار مصرف لازمست کیفیت مناسبی داشته باشد. حال سوال مهم این است که شاخص های تعیین کننده کیفیت سیب برای نگهداری بلند مدت در سردخانه کدام است؟ یکی از شاخص های کیفیت مناسب سیب جهت برداشت و نگهداری در سردخانه ها، شاخص بلوغ میوه است که بر روی درخت سپری می گردد. میوه بالغ میوه ای است که از لحاظ کیفیت خوراکی به حد قابل قبولی رسیده باشد اما الزاماً رسیده نیست. بسیاری از میوه ها در مرحله بلوغ و قبل از رسیدگی بصورت نارس برداشت شده و به سردخانه ها جهت نگهداری کالا در سردخانه طولانی مدت و عرضه بهنگام در بازار منتقل می گردند؛ به این میوه ها، میوه های کلایمکتریک یا فرازگرا گفته می شود که ارقام مختلف سیب نیز در این دسته قرار دارند. ارقام مختلف سیب لازمست در هنگام برداشت شاخص های مناسب بلوغ را داشته ولی مراحل رسیدگی را در سردخانه طی کنند.

شاخص های بلوغ و کیفیت مناسب سیب جهت برداشت

در جهان امروزی برای افزایش هزینه های تولید (قیمت خرید سم، کود، هزینه کارکنان مزرعه و …)، کشاورزان باید تلاش کنند تا از حداکثر تلاش خود سود بگیرند و هزینه های اضافی رارا به حداقل برسانند. اما با این حال هر ساله شاهدیم که تولیدکنندگان و کشاورزان سیب، حجم بسیاری از محصول خود را به صورت میوه های درجه سه و فاسد (زیر درختی) از دست می‌دهند، این در حالی است که بخش زیادی از این میوه ها را می‌توان با کنترل صحیح تولید، حفظ نمود و به چرخه فروش با قیمت مناسب باز گرداند. در ادامه این پست  سعی می‌کنیم تا با ارائه راه حل های ساده و آسان برای برداشت به موقع و درست به شما کمک کنیم تا حتی در سطوح کوچک مانندباغچه خانه خود از فاسد شدن شدن میوه ها جلوگیری کنید و بتوانید به بهترین شکل از سیب‌های تولید شده در باغ خود استفاده کنید. بطور کلی شاخص های بلوغ و کیفیت مناسب سیب جهت برداشت و انتقال به سردخانه عبارتند از:

1- از زمان شکوفایی کامل 135 تا 150 روز گذشته باشد

2- پوست میوه بطور مناسبی تغییر رنگ داده باشد. معمولا سيب براي رنگ گيري نياز به شبهاي سرد و روزهاي آفتابي در 8 ـ 6 هفته قبل از برداشت دارد. تغییر رنگ سیب ها بر حسب رقم سیب متفاوت است.

3- بافت میوه سفتی مناسبی داشته باشد که می تواند توسط دستگاه های سنجش سفتی بافت میوه که در بازار موجود است اندازه گیری شود. سنجش سفتی بافت میوه یکی از معیارهای مهم در تعیین مدت زمان ماندگاری میوه در سردخانه است. در باغ ها و سردخانه های کشور معمولا مقاومت میوه بر اساس تجربه و با فشار انگشتان بر روی میوه سنجیده می شود اما همانطور که گفته شد بهتر است از دستگاه ها سنجش سفتی یا Pressure tester استفاده شود.

4- سنجش مواد جامد محلول در آب (بریکس) و اسیدیته یکی از دیگر از شاخص های مهم است. برای سنجش بریکس می توان از دستگاه رفراکتومتر بهره برد. هر چه بریکس میوه بالاتر باشد قند میوه بیشتر بوده و مدت ماندگاری آن در سردخانه کمتر است. محدوده قند سیب در هنگام برداشت بین 10تا 14 بر حسب رقم و منطقه و درجه رسیدگی متفاوت است. سنجش اسیدیته نیز در آزمایشگاه ها توسط روش های تیتراسیون قابل اندازه گیری است.

5- سیب باید استحکام، تردی و بافت مناسب، عطر و طعم مناسب داشته باشد.

6- سیب باید عاری از هرگونه آسیب های فیزیکی نظیر اثر انگشت، خراشیدگی، ترک ، پوسیدگی و هر گونه بیماری نظیر حفره تلخ، قهوه ای شدن داخلی، واترکور و نظایر آن باشد. ارقام مختلف سیب دارای شرایط نگهداری مختلف بوده و در حین نگهداری آنها بسته به نوع رقم سیب عوارض مختلفی در سردخانه بروز می کند که بعضی منشاء باغی داشته و بعضی ناشی از شرایط نامناسب نگهداری در سردخانه مواد غذایی می باشد.

حجم و بارگیری درختان

عامل مهم و تاثیر گذار و یکی از شاخص های مهم برای برداشت سیب بر زمان رسیدن و برداشت سیب میزان بارگیری درختان است، به گونه ای که هرچه میوه های بیشتری روی درختان باشد محصول دیرتر می‌رسد زیرا درختان باید مقدار بیشتری از منابع غذایی را جذب نموده و به میوه ها ارسال کنند در حالی که در درختان کم‌بار تر، درختان کار راحت‌تری دارند و می‌توانند سیب‌های خود را سریع‌تر برسانند، بنابراین شما باید برای پیش بینی زمان رسیدگی و برداشت محصول به میزان محصول درخت نیز توجه کنید و بتوانید آن را با سال‌های قبل مقایسه کنید تا تخمین بهتری از زمان رسیدن محصول به دست بیاورید.

تشخیص زمان برداشت سیب از درختان

پیش از برداشت میوه، باید بدانید که آیا سیب‌های شما به اندازه کافی رسیده و آماده خوردن هستند یا نه، البته باید بدانید که بین اصطلاح بلوغ و رسیدن میوه تفاوت وجود دارد، پس از بلوغ میوه می‌توان آن را برداشت کرد اما ممکن است هنوز به اندازه کافی شیرین نباشد و نتوانید به طور تازه خوری از آن استفاده کنید و از طرفی اگر تا رسیدن کامل میوه صبر کنید و آن را برداشت کنید میوه ها کاملاً شیرین هستند و می‌توانید مستقیماً پس از چیدن آن‌ها را میل کنید اما در عوض ماندگاری کمی دارند و نمی‌توانید برای مدت زیادی آن‌ها را انبار کنید.برای تشخیص زمان بلوغ عواملی مانند رنگ میوه، سفتی و محتوای نشاسته مورد بررسی و سنجش قرار می‌گیرند که در ادامه چگونگی این بررسی‌ها را بیشتر توضیح خواهیم داد، البته روش‌های پیشرفته و دقیق آزمایشگاهی نیز برای تشخیص زمان بلوغ و رسیدگی میوه وجود دارد اما ما در این مقاله بیشتر در مورد آزمایش‌های ساده که در دسترس باغداران جزء و پرورش‌دهندگان خانگی قرار دارد صحبت خواهیم کرد، این آزمایش‌ها به راحتی با کمک حواس بینایی، چشایی و لامسه قابل تشخیص می باشند.

 جمع بندی

همانطور که می دانید در هر سال در کشور ما حجم زیادی سیب باکیفیترو به پایین تولید و عرضه می‌شود و با عنوان سیب پادرختی (سیب درجه سه) به پایین ترین قیمت ممکن فروخته می شوند. این موضوع در مورد باغ‌های کوچک نیز صدق می‌کند که بخش گسترده ای از این مشکل به دلیل اشتباهات کشاورزان هنگام برداشت محصول بوده است. برای کاهش خرابی و افزایش بهره وری نیاز است که شما زمان تقریبی باردهی، بلوغ و رسیدن میوه خود را بدانید و علاوه براین بتوانید با آزمایش‌های ساده و در عین حال ضروری، وضعیت میوه ها را تشخیص دهید و بنا بر برنامه ریزی خود در زمان مناسب اقدام به برداشت به روش صحیح کنید تا تلفات به حداقل برسد.