شرایط نگهداری خیار در سردخانه
بهترین دمای نگهداری برای خیار بین 1.5 تا 10 درجه سانتیگراد است. دمای بیشتر از آن موجب تسریع در فساد و دمای کمتر از آن موجب آسیب سرمایی میگردد. بهینه رطوبت جهت نگهداری 90 الی 95 درصد میباشد. مدت زمان نگهداری کمتر از 2 هفته میباشد ولی در صورت عدم رعایت دمای مناسب نگهداری، این مدت زمان به طور چشمگیری کاهش مییابد. خیار به حضور گاز اتیلن بسیار حساس است و حضور 1 تا 5 ppm باعث زرد شدن و فساد آن میگردد. لذا کنار هم قرار دادن میوههایی نظیر موز، گوجه، کیوی و سایر میوههای تولیدکننده اتیلن بسیار در نگهداری خیار خطرناک است.
آسیبهای سرمایی
دمای زیر 10 درجه شروع آسیب سرمایی میباشد و باعث تغییر رنگ، پوسیدگی و سایر بیماریهای قارچی میگردد. اما نوع آسیب و مقدار آن به زمان نگهداری و دمای آن مربوط است. اصولاً آسیبها بعد از خروج بار از سردخانه شدت میگیرند. شوک حرارتی در 27 درجه به مدت چند ساعت آسیب سرمایی را به طور چشمگیری کاهش میدهد. ولی نگهداری طولانی مدت بالای 1.5 درجه سانتیگراد باعث فساد و زرد شدن خیار میگردد.
آسیب یخ زدگی
این عارضه در اثر نگهداری خیار در دمای 0.5 درجه زیر صفر اتفاق میافتد که باعث میگردد زیر پوست حالت آبگز شده گردد و داخل میوه ژلاتینه شود.
بیماری کپک خاکستری
علائم بیماری به صورت مرگ بافت ساقه و در اثر زخمی شدن اندامهای باقی مانده از برداشتهای میوه و برگ و باقی ماندن ناخنک بر روی ساقه ایجاد میگردد. عامل بیماری کپک خاکستری قارچی به نام بوتیریس است. از محلهای برش میوه و برگ میتواند وارد شود و باعث زرد شدن ناخنکهای باقی مانده بر روی ساقه شود. در بعضی از مواقع قارچ بوتیریس از طریق گلبرگها وارد شده که در همان ابتدای رشد میوه اتفاق میافتد و میوه را آلوده میکند. میوه زردرنگ شده، قهوهای شده و بعد از بین میرود. شیوع بیماری کپک خاکستری در گلخانههای با رطوبت بیش از 75 درصد و تهویه ناقص ایجاد میگردد.برای پیشگیری از بیماری کپک خاکستری باید:
- هوا را تهویه کرد و رطوبت را کاهش داد.
- از قارچکش "دی کربوکسیامید" و "بندزی میدازول" استفاده کرد.
- این بیماری غالباً در زمستان اتفاق میافتد. همچنین اسپورها به گل خیار و در طی فرایند رشد به قسمتهای زخمی شده حمله میکند. بیماری کپک خاکستری دو علت دارد:
- به ژنتیک گیاه ربط دارد. این مشکل بایستی در زمان انتخاب رقم، با انتخاب رقم زمستانه که کم گل میباشد رفع شود.
- عوامل محیطی مثل: کمبود نور، ابری بودن روزها، بارش شدید باران، نامناسب بودن دما، مصرف بیش از حد ازت و آبیاری بیش از حد میباشد. همچنین در سردخانه دمای پایینتر و بالاتر از استاندارد و رطوبت نامناسب باعث رشد آن خواهد شد.
قارچ فوزاریم
نام قدیم آن جیبرلا است. علت این نامگذاری تولید اسید جیبرلیک میباشد که باعث رشد طولانی میشود. میسیلیوم زیاد با حالت پنبهای صورتی، بنفش و یا زرد تولید میکند. کونیدیاها قایقی یا هلالی هستند که ممکن است به صورت منفرد و گاهی زنجیری باشند. از سموم مترشحه آن T2توکسین، وامی توکسین و زرلنون میباشند. مصرف میوه آلوده به فوزاریوم تولید کننده وامی توکسین ایجاد اسهال و استفراغ میکند. اگر در ابتدای رشد نشاء خیار، بوتهها آلوده شوند، دچار بیماری بوته میری میشوند و برگچههای اولیه زرد شده و بوته پژمرده میشود. اما چنانچه، بوتههای بالغ آلوده شوند، علائم ابتدا در برگهای پایینی دیده میشود. روش پیشگیری از این قارچ عبارت است از:
- پیشگیری با ضدعفونی کردن خاک، قبل از کاشت خیار
- جلوگیری از ورود ماشین آلات و ابزار زراعی از مزرعه آلوده به مزرعه سالم
- ضدعفونی پای بوتههای آلوده با قارچ کش
سخن آخر
در هنگام نگهداری خیار در سردخانه آسیب سرمایی موجب تشدید فعالیت قارچی فوزاریم میگردد. همچنین عدم سیرکولاسیون مناسب در انبار سردخانه باعث پخش نامناسب رطوبت در قسمتهای مختلف سالن به دام میافتد و در همان مکان رشد شدید فوزاریوم را داریم.