مزایای اقتصادی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای

سازمان همکاری های شانگهای یک سازمان میان دولتی است که در سال 1996 برای همکاری های چند جانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل شده است.

اعضای اصلی سازمان همکاری شانگهای عبارتند از: روسیه، چین، قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان، هند، پاکستان و ایران که به تازگی به عنوان عضو دائم در سازمان پذیرفته شد. کشورهای آذربایجان، ارمنستان، کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا از شرکای گفتگو و کشورهای مغولستان، افغانستان و بلاروس به عنوان کشورهای ناظر در این سازمان عضو هستند.

دغدغه اصلی این سازمان مسائل امنیتی، تروریسم، جدایی طلبی و افراطی گری است و شکل گیری آن به دلیل رقابت با قدرت های بزرگ در منطقه بوده است. اما دلایل دیگری برای همکاری اعضای این سازمان وجود دارد.

- کشورهای عضو سازمان شانگهای بیش ترین تولید کننده و مصرف کننده انرژی در جهان هستند.

- کشورهای عضو این سازمان یک چهارم سطح خشکی های جهان را تشکیل می دهند.

- این سازمان نقش موازنه در مقابل پیمان ناتو را دارد که این یک جنبه امنیتی می باشد.

- سازمان همکاری شانگهای بزرگترین سازمان منطقه ای می باشد.

- کشورهای عضو سازمان شانگهای 40 درصد از جمعیت کل جهان را تشکیل می دهند که این نشان دهنده بازار مصرف بزرگ برای فروش تولیدات است.

- این کشورها یک سوم از رشد تولید ناخالص در جهان را دارند.

اهمیت اقتصادی سازمان همکاری شانگهای برای ایران

افزایش سطح بازرگانی: به پیشنهاد چین در سال 2004 یک منطقه آزاد تجاری به همراه یکصد برنامه مشخص برای افزایش تجارت میان اعضاءتشکیل شد.

همکاری بانکی: توافق برای تشکیل شورای مشترک بانکی بین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و تسهیل در فراهم نمودن سرمایه مورد نیاز برای اجرای پروژه های مشترک. پیمان های پولی دوجانبه و چند جانبه.

باشگاه مشترک انرژی: این ایده روسیه برای در دست گرفتن نبض انرژی جهان از تولید تا مصرف بود.

حمل و نقل و ترانزیت: پروژه یک کمربند- یک راه برای احیای مسیر جاده ابریشم و بیش ترین آورده های ترانزیتی را برای کشورهای عضو سازمان به دنبال داشته باشد.

اهمیت سازمان شانگهای از نظر تجارت درون گروهی:

مجموع ارزش صادرات درون گروهی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در سال 1996 530 میلیون دلار بود که این میزان در سال 2017 به 329 میلیارد دلار رسید و این به علت کاهش تعرفه ها بین کشورهای عضو سازمان در تجارت درون گروهی بوده است.

مزایای اقتصادی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای

قطعاً قرار گرفتن ایران در سازمان همکاری شانگهای مزایای زیادی را به دنبال دارد ضمن این که ایران می تواند از این فرصت استفاده کرده و روابط خود را با کشور تاجیکستان تقویت کند. خوب است بدانید که کشور تاجیکستان جزء 20 کشوری که ایران با آنها مبادله تجاری دارد نمی باشد و این در حالی است که ما با این کشور زبان و آداب مشترکی داریم.

مزایای اقتصادی عمده عضویت در این سازمان برای ایران عبارتند از:

- حفظ و گسترش بازار مصرف بزرگ و با دوام برای نفت و صادرات نفتی

- بهره گیری از توان و قدرت اقتصادی و توانمندی های چین

- داد و ستد آزاد کالا و دستیابی به توافق برای اعطای امتیازات و معافیت های تعرفه ای

- درآوردن برخی از نیازهای تکنولوژیک کشور

- توسعه گردشگری

- تقویت تجارت با کشورهای آسیای شرقی

- افزایش سرمایه گزاری خارجی

- ارتقای ظرفیت ایران در حوزه تولید

در این بین نکته مهم این است که روند قدرت جهانی در حال انتقال از غرب به شرق است. به عبارت دیگر رشد و پیشرفت اقتصادی کشورهای حوزه شرق مثل چین و هند، شرایطی را فراهم کرده است که مرکز ثقل قدرت جهانی در حال انتقال به شرق است و از این جهت پیوستن به ترکیبات نهادی در سازمان های شرقی متضمن فراهم شدن شرایط اقتصادی و تجاری است. همکاری با چنین سازمانی ایران را در فضای جدیدی از مبادلات تجاری قرار می دهد و تقویت کننده دیپلماسی اقتصادی ایران برای مقابله با تحریم ها خواهد بود. اما در وحله اول ایران باید روند عضویت در سازمان همکاری شانگهای را تسریع بخشد زیرا فرایند عضو شدن بعد از اعلام آن ممکن است چند سال طول بکشد کمااینکه فرایند عضو شدن هند و پاکستان در این سازمان سه سال طول کشید.

 بعد از آن برای رسیدن به مزایای اقتصادی  ایران باید در ساز و کارهای سازمان همکاری شانگهای فعال باشد. نهادهایی مثل:

 شورای تجاری سازمان- که در سال 2006 برای تسهیل روابط اقتصادی و همکاری اقتصادی بین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برقرار شد.

کنسرسیوم بین بانکی- از سال 2005 برای تبدلات بانکی و ارائه خدمات بانکی تشکیل شد.

تقویت ارتباطات با این نهادها می تواند تقویت کننده توسعه و همکاری اقتصادی ما با اعضای این سازمان باشد.