انواع فراوری مواد غذایی چیست و باعث چه می شود؟

فرآوری، نتولید و نگهداری کالا در سردخانه همگی اصطلاحات بهم پیوسته ای هستند که به فرآیندهای استفاده‌ شده برای تبدیل کالاهای خام صنعت کشاورزی و در بعضی محصولات کشت شده از طبیعت، به غذاهای مصرفی اشاره  داشته و درواقع  زیرمجموعه صنایع تبدیلی می باشند. از این فرایندها برای با کیفیت ترو خوش‌طعم‌تر شدن محصولات غذایی موردنیاز مصرف‌کنندگان استفاده می‌شود. با اینکه فرآوری مواد غذایی به طور کلی در محیط‌های صنعتی انجام می‌شود، اما افراد از انواع روش‌های فرآوری مواد غذایی در محیط خانه هم استفاده می‌کنند.  از نمونه‌های فرآوری مواد غذایی به روش خانگی، برش دادن، گرفتن استخوان‌ها و پخت ماهی پس از سید می باشد است. فرآوری، نگهداری و تولید مواد غذایی در کل اصطلاحات به‌هم‌پیوسته‌ای می باشندکه به فرآیندهای استفاده‌شده برای تبدیل کالا ها و محصولات خام کشاورزی و در بعضی مواقع محصولات کشت شده از طبیعت، به محصولات مصرفی اشاره داشته و زیرمجموعه صنایع تبدیلی می باشند. از فرایند فراوری برای تازه نگه داشتن و خوش‌طعم‌ تر کردن غذاهای موردنیاز مصرف‌کنندگان استفاده می‌شود. 

انواع فراوری های مواد غذایی

فرآوری مواد غذایی به روش ها و شکل های متفاوتی صورت می گیرد. برخی از غذاها به فرآوری کمتری نیازمند می باشند و در بعضی مواقع اصلاً به هیچ‌گونه فرآوری نیاز ندارند، به طور مثال سیبی که می‌توان آن را از درخت چیده و سپس آن را خورد. در ادامه با انواع فراوری های مواد غذایی آشنا می شویم:

غذاهای فراوری نشده یا حداقل فراوری شده

شامل مواد غذایی خوراکی طبیعی گیاهان و حیوانات است. غذاهای حداقل فراوری شده برای هدف اصلی حفظ، کمی تغییر کرده‌اند اما محتوای تغذیه‌ای مواد غذایی را تغییر نمی‌دهد. به عنوان مثال می‌توان به تمیز کردن و حذف قطعات غیر قابل خوردن یا ناخواسته، سنگ‌زنی، تبرید، پاستوریزاسیون، تخمیر، انجماد و بسته‌بندی در خلأ اشاره کرد. این اجازه می‌دهد تا غذا برای مدت زمان بیش‌تری ذخیره شود و برای خوردن آن ایمن بماند. بسیاری از میوه‌های تازه، سبزیجات، غلات سبوس‌دار، مغزها، گوشت‌ها و شیر در این گروه قرار می‌گیرند.

مواد اولیه فراوری شده

 مواد غذایی حاصل از مواد غذایی با حداقل فراوری با تحت فشار قرار دادن، تصفیه یا آسیاب حاصل می‌شود. آن‌ها معمولاَ به خودی خود خورده نمی‌شوند. مواد اولیه فراوری شده اما برای تهیه غذاهای کم‌پردازش استفاده می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان از روغن‌ گیاهان، دانه‌ها و مغزها، آرد یا پاستا که از غلات کامل تشکیل شده است، نام برد.

غذاهای فراوری شده

غذاهایی از هر دو گروه قبلی که نمک، شکر یا چربی به آن اضافه کرده‌اند. برخی از میوه‌ها و سبزیجات کنسرو شده، برخی پنیرها، نان تازه تهیه شده و کنسرو ماهی نمونه‌هایی از آن هستند. این غذاها معمولاَ حداقل از 2 تا 3 ماده تشکیل شده‌اند و به راحتی و بدون آماده‌سازی بیش‌تر قابل خوردن هستند.

غذاهای فوق‌العاده فراوری شده

همچنین معمولاَ به عنوان "غذاهای کاملاَ فراوری شده" شناخته می‌شود، این‌ها غذاهایی از گروه قبلی هستند که فراتر از ترکیب نمک، شیرین کننده‌ها یا چربی هستند و شامل رنگ‌ها و طعم‌دهنده‌ها و مواد نگهدارنده مصنوعی هستند که باعث پایداری ، حفظ بافت و افزایش طعم‌پذیری می‌شوند. چندین مرحله پردازش با استفاده از چند ماده تشکیل دهنده مواد غذایی فوق‌العاده فراوری شده است.حدس زده می‌شود که این خوراکی‌ها به طور خاص برای افزایش مصرف  طراحی شده‌اند تا مردم در خوردن آن‌ها پرخوری کرده و خرید بیش‌تری داشته باشند. آن‌ها معمولاَ با حداقل آماده‌سازی اضافی آماده مصرف هستند. نه همه این مواد غذایی بلکه برخی از آن‌ها از نظر فیبر و مواد مغذی کم هستند. به عنوان مثال می‌توان به نوشیدنی‌های شیرین، کلوچه‌ها، چیپس و غلات صبحانه و شام‌های یخ زده اشاره کرد. این غذاها ممکن است تا حدی جایگزین غذاهای کم‌پردازش شده در رژیم غذایی برخی افراد نشوند.  یک مطالعه با استفاده از داده‌های نظرسنجی ملی بهداشت و تغذیه در آمریکا نشان داد که غذاهای فوق‌العاده فراوری شده حدود 60 درصد کل کالری رژیم غذایی آمریکا را تشکیل می‌دهند. ارتباطی بین افزایش فروش غذاهای فوق‌العاده فراوری شده و افزایش چاقی وجود دارد.

روش های فراوری مواد غذایی

از این چنین فرایندهایی برای خوش طعم و عطر کردن مواد غذایی مختلف استفادع می شود. با اینکه روند فرآوری مواد غذایی به طور کلی در مکان های صنعتی صورت می گیرد، اما بعضی از افراد از انواع روش‌های فرآوری مواد غذایی در خانه نیز استفاده می‌کنند. یکی از نمونه‌های فرآوری خانگی غذاها، برش دادن، گرفتن استخوان‌ها و پختن ماهی پس از صید است.فرآوری مواد غذایی به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. بعضی از غذاها به فرآوری کمی نیاز دارند و گاهی اصلاً به هیچ‌گونه فرآوری نیاز ندارند، مانند سیبی که می‌توان آن را از درخت چیده و بلافاصله آن را خورد. غذاهای دیگر غیرقابل‌خوردن هستند مگر اینکه تحت اثر نوعی فرآوری قرار گیرند. روش‌های فرآوری مواد غذایی به سه دسته اولیه، ثانویه و سوم تقسیم می‌شوند.

فرآوری اولیه مواد غذایی

فرآوری اولیه غذا عبارت است از فرآیند تبدیل محصولات کشاورزی خام به غذاهای قابل‌مصرف. در بعضی موارد وقتی‌که پردازش اولیه به پایان رسید، غذا آماده مصرف است مثل تهیه گوشت دودی در خانه. در موارد دیگر فرآوری اولیه، از محصول کشاورزی ماده‌ای می‌سازد که می‌توان آن را به یک ماده غذایی قابل‌مصرف تبدیل کرد، مانند آسیاب کردن غلات و دانه‌ها برای تهیه آرد آن‌ها.

فرآوری ثانویه مواد غذایی

فرآوری ثانویه غذا عبارت است از استفاده از مواد حاصل از فرآوری اولیه مواد غذایی برای تولید غذاهای آماده. یک نمونه از این موارد استفاده از آرد برای تهیه خمیر و سپس پختن خمیر برای تولید نان است. نمونه‌های دیگر شامل استفاده از گوشت چرخ شده برای تهیه سوسیس است.

پردازش سوم مواد غذایی

پردازش و فراوری مرحله سوم شامل تولید گسترده غذاهای آماده مثل پیتزاهای منجمد و بسته بندی شده می باشد. اصطلاح “غذای فرآوری شده” معمولاً به محصولات غذایی تولیدشده از طریق فرآوری سوم مواد غذایی اشاره دارد.برخی از غذاها به انواع مختلفی از فرآوری نیاز دارند تا به فرم نهایی و قابل‌مصرف خود برسند. به‌عنوان‌مثال، چیپس تورتیلا. ذرت قبل از اینکه به‌صورت خمیر دربیاید، رشد کرده، سپس برداشت و نیکستامالیزه می‌شود. 

سخن آخر

فرآوری مواد غذایی به روش های مختلفی انجام می‌شود. بعضی از مواد غذایی به فرآوری کمتری نیاز دارند و در بعضی مواقع به هیچ‌گونه فرآوری نیاز ندارند، مانند سیبی که می‌توان آن را از درخت چیده و بلافاصله آن را مصرف کرد. اما مواد غذاهای دیگر غیرقابل‌ مصرف هستند مگر اینکه تحت اثر نوعی فرآوری قرار گیرند.