بیماری های عصبی ناشی از کمبود های تغذیه ای یا پرخوری

بری بری و پلاگر

علائم کمبود تیامین (B1) در انسان درگیری قلب و عروق (بری بری مرطوب) و عصبی (بری بری خشک) نوروپاتی یا سندرم ورنیک کورساکف می باشد.

پلاگر (کمبود نیاسین B3) همچنین سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می دهد در حال حاضر میزان شیوع آن به علت تنوع غذایی کم است.

آنمی پرنیشیوز

آنمی پرنیشیوز یا کمبود ویتامین  B12 (کوبالامین) یکی از سندرم های عصبی معمول است که در اثر کمبود یک نوع ماده غذایی به وجود می آید. آنمی نقایص عصبی و آتروفی سلول های پوششی زبان از علائم بیماری است تا سال ۱۹۲۶ زمانی که درمان جایگزینی مرسوم شد اصطلاح پرنیشیوز برای بیماران مبتلا به این بیماری به این صورت توصیف شد : مهلک ، مضر و کشنده مصرف جگر به صورت تجربی توصیه شد و در سال ۱۹۴۸ ویتامین B12 به عنوان عامل بهبودی این بیماری شناخته شد. اندازه گیری میزان ویتامین B12 در خون و بررسی آن در طی مرحله قبل از علائم بالینی بیماری، ضروری است. آنمی پرنیشیوز در مراکز پزشکی کشورهای توسعه یافته به ندرت دیده می شود کسانی که این بیماری در آن ها فقط ۲۰ درصد پیشرفت کرده است جوان تر از ۵۰ سال هستند اما اکثر مبتلایان بالای ۶۰ سال می باشند. تاثیر تشخیص و درمان به طور قابل ملاحظه ای چشمگیر بوده است . بیش از ۹۰ درصد بیماران توانسته اند دوباره فعالیت های روزمره زندگی خود را انجام دهند.

پاتوفیزیولوژی

در سیستم عصبی ابتدا ضایعات در پوشش های میلین اعصاب چشمی، ماده سفید مغز و اعصاب محیطی رخ می دهد، وجود اسید های چرب غیر طبیعی می تواند توجیهی برای تغییرات ساختمانی مشاهده شده در میلین مرکزی و محیطی این بیماران باشد.

درمان دارویی

اکثر اثرات عصبی کمبود ویتامین B12 در ارتباط با آنمی ماکروسیستیک پرنیشیوز می باشد، ضعف عمومی و به ویژه بی حس شدن از ابتدای ترین و معمول ترین علائم است بیماران اغلب از ضربه خوردن یا احساس سوزن سوزن شدن به دست ها یا پاها رنج می برند علائم بعدی ممکن است شامل: نقص در مزه، اختلال راه رفتن، حالت تشنج، علائم ذهنی، تحریک پذیری (زودرنجی)،بی تفاوتی، حالت خواب آلودگی، احساسات ناپایدار، گیجی و افسردگی و اختلالات بصری باشد.

امروزه خوشبختانه برای اکثر بیماران، بیماری می تواند قبل از پیشرفت علائم بررسی شود. تشخیص به موقع آنمی پرنیشیوز می تواند تا حدودی پیچیده باشد زیرا علائم هماتولوژیک و عصبی همیشه به هم مربوط نیستند یک جزء مهم پیشگیری اولیه تعیین ویتامین B12 سرم است زیرا آن در دسترس ترین تست برای ارزیابی وضعیت ویتامین B12 می باشد. میزان پایین تر از  pg/ml ۱۵۰ نشانه کمبود است .

یک تست اختصاصی تر، تست شیلینگ است که برای تایید تایید سوء جذب B12 از فقدان فاکتور داخلی استفاده می شود مدت و تداوم علائم قبل از درمان عاملی برای تاثیر پاسخ به درمان می باشد علائم عصبی که کمتر از ۳ ماه رخ می دهد به سرعت و به طور کامل برگشت پذیر هستند بهبود علائم بین ۶ تا ۱۲ ماه متغییر است . درمان فوری بیماری ضروری است . در ابتدا تزریق درون عضلانی سیانوکوبالامین توصیه می شود. و تجویز ماهانه سیانوکوبالامین در صورت فقدان فاکتور داخلی باید ادامه یابد.

درمان تغذیه ای

در اکثر مبتلایان به آنمی پرنیشیوز ارتباطی بین کمبود ویتامین B12 دریافتی و بیماری وجود ندارد و در اغلب بیماران اختلالات جذبی وجود دارد.

توصیه می شود علاوه بر تزریق  B12 از یک رژیم پر پروتین با کیفیت بالا همراه با مکمل آهن، vitc و سایر ویتامین های B استفاده شود.

منبع: غذا و تغذیه درمانی کراوس
ترجمه: سیمین وثوق