نگهداری مواد غذایی با تابش اشعه (Ionization)

تابش مواد غذایی (استفاده از اشعه یونیزه به مواد غذایی) فناوری است که با کاهش یا از بین بردن میکروارگانیسم‌ها و حشرات، ایمنی را بهبود می‌بخشد و ماندگاری مواد غذایی را افزایش می‌دهد. مانند اشباع شیر و کنسرو میوه‌ها و سبزیجات تابش نیز می‌تواند غذا را برای مصرف کننده ایمن‌تر کند.

چرا غذا را تحت تابش قرار می‌دهیم؟

تابش می‌تواند اهداف زیادی داشته باشد:

- پیشگیری از بیماری ناشی از غذا: برای ازبین بردن موثر ارگانیسم‌هایی که باعث بیماری‌های غذایی می‌شوند مانند سالمونلا و اشرشیا کولی.

- حفظ غذا: از بین بردن یا غیر فعال کردن موجوداتی که باعث فساد و تجزیه می‌شوند و ماندگاری غذا را افزایش می‌دهند.

- کنترل حشرات: برای از بین بردن حشرات موجود در میوه‌های گرمسیری. تابش همچنین نیاز به سایر اقدامات کنترل آفات را که ممکن است به میوه آسیب برساند کاهش می‌دهد.

- تأخیر در جوانه زدن و رسیدن: برای جلوگیری از جوانه زدن (برای مثال سیب‌زمینی) و به تأخیر انداختن رسیدن میوه برای افزایش طول عمر.

- عقیم سازی: می‌توان از پرتودهی برای عقیم سازی غذاها استفاده کرد، که می‌تواند سال‌ها بدون یخچال نگهداری شود. غذاهای استریلیزه در بیمارستان‌ها برای بیمارانی که سیستم ایمنی بدنشان به شدت مختل شده است.

چگونه مواد غذایی تحت تابش قرار می‌گیرند؟

سه منبع تابش برای استفاده در غذاها تأیید شده است:

- پرتوهای گاما از اشکال رادیواکتیو  عنصر کبالت یا عنصر سزیم ساطع می‌شود. از اشعه گاما به طور معمول برای استریل محصولات پزشکی، دندانپزشکی و خانگی استفاده می‌شود و همچنین برای پرتودرمانی سرطان استفاده می‌شود.

- اشعه ایکس با بازتاب یک جریان پرانرژی الکترون از ماده هدف (معمولاَ یکی از فلزات سنگین) به مواد غذایی تولید می‌شود. از اشعه ایکس به طور گسترده‌ای در پزشکی و صنعت برای تولید تصاویر از ساختارهای داخلی استفاده می‌شود.

- پرتو الکترون (یا پرتو الکترونی) مشابه اشعه X است و نوعی الکترون با انرژی بالا است که از شتاب‌دهنده الکترون به مواد غذایی رانده می‌شود.

آیا غذای تابش‌خورده بی خطر است؟

بیش از 30 سال است که FDA مواد غذایی تحت تابش را ارزیابی کرده و ایمن بودن فرایند را تشخیص داده است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز ایمنی مواد غذایی تحت تابش را تأیید کرده است.

انواع مواد غذایی که تحت تابش قرار می‌گیرند عبارتند از: گوشت گاو، میوه‌ها و سبزیجات تازه، کاهو و اسفناج، بذر برای جوانه زدن، ادویه جات.

غذاهایی که تحت تابش قرار می‌گیرند باید برچسب "تابش خورده" همراه داشته باشند.

باید در نظر داشت که شیوه نگهداری این غذاها مانند غذاهای دیگر است زیرا اگر در معرض میکروارگانیسم‌ها قرار بگیرند مانند بقیه غذا ها آلوده می‌شوند.